Kan de mantelzorger van een partner met dementie even ertussenuit?
Wie dag in dag uit zorgt voor een huisgenoot/partner, wil er wel eens een paar dagen tussenuit. Tenminste, sommige mensen willen dat, en het is ook wel belangrijk, want op mantelzorgers wordt steeds meer een beroep gedaan. Je moet het lang volhouden.
Maar stel dat je een paar dagen weg zou willen (of bijvoorbeeld met het reisje van Senver mee), wat moet je dan doen? Er zijn verschillende mogelijkheden van ‘respijtzorg’ – zo heet de zorg om de afwezigheid van de mantelzorger op te vangen, die beschrijven we hieronder. Dit artikel kwam tot stand met hulp van Ellen Smit, van het Netwerk Dementie Gooi en Vechtstreek.
Mensen met dementie
In dit artikel gaat het over mensen met dementie en hun mantelzorgers. Het zijn namelijk vooral deze groep mensen die 24 uur per dag zorg en toezicht nodig hebben. Mensen met lichamelijke beperkingen kunnen meestal wel een aantal uren per dag alleen thuis zijn, en hun mantelzorgers kunnen iets makkelijker een paar dagen vervangen worden.
Als de diagnose ‘dementie’ gesteld is
Als de diagnose gesteld is dat je huisgenoot/partner de ziekte van Alzheimer of een andere vorm van dementie heeft, krijg je over het algemeen een casemanager toegewezen, een zorgverlener die zowel de thuiswonende klant als de mantelzorger ondersteunt. Het initiatief om een casemanager toe te wijzen ligt bij de huisarts (noot: dit zijn regionaal gemaakte afspraken en deze gelden in regio Gooi- en Vechtstreek). Is er geen casemanager toegewezen (het kan soms een tijdje duren want er zijn personeelstekorten en dus ook /wachtlijsten), dan kun je daar bij de huisarts op aandringen. Met de diagnose dementie is het mogelijk indicaties (= vergoedingen om zorg in te zetten) aan te vragen bij de gemeente, de WMO, of in een later stadium de WLZ (Wet Langdurige zorg). De zorgverzekeraar vergoedt ook enkele voorzieningen.
Maar terug naar de casemanager.
De casemanager kan ervoor zorgen dat je er een paar dagen tussenuit kunt. Tenminste, ook voor haar of hem blijft het nog een hele zoektocht, want er zijn mogelijkheden, maar die zijn niet altijd beschikbaar. (Straks komen we erop terug wat je kunt doen als er géén casemanager is.)
Mogelijkheden
Als je een paar dagen weg wilt, is er een mogelijkheid dat er iemand in jouw plaats thuis komt. Een zorgverlener van ‘HandeninHuis’ bijvoorbeeld. Zo iemand blijft slapen, en neemt de zorg 24 uur per dag over. Overigens mogen de medewerkers van HandeninHuis niet alles overnemen, zie daarvoor het artikel hiernaast/op pagina….De kosten voor deze zorg kunnen door de zorgverzekeraar als vanuit de wmo ‘respijtzorg’ of, als deze er, is de WLZ vergoed worden. HandeninHuis willen graag ruim van te voren weten wanneer de vakantie plaats vindt in verband met het vinden van zorgverleners.
Het grote voordeel iemand in huis te nemen is dat de persoon met dementie in zijn eigen omgeving blijft en alles blijft zoals hij/zij gewend is. Dagbesteding en thuiszorg etc kunnen gewoon door blijven gaan.
Daarnaast zijn er logeerhuizen, waar je partner een poosje (een paar dagen/een week/ weken) kan logeren. Voor mensen met dementie is dit vaak een minder aantrekkelijke oplossing dan iemand in huis nemen, maar de mogelijkheid bestaat. Er is een specifiek logeerhuis Cederhorst voor dit soort situaties in Amersfoort, niet in Hilversum. Je kunt ruim van de te voren je vakantiedata doorgeven en vast reserveren. Noot: het logeerhuis is geen gesloten huis. Waardoor als voorwaarde wordt gesteld dat de client geen wegloopgedrag heeft.
Particuliere verpleeghuizen waaronder Ridderspoor aan de Koninginneweg en Domus Magnus met verschillende huizen bieden in Hilversum en het Gooi logeermogelijkheden. Tenminste, als er een kamer of studio op dat moment vrij is. Kort voordat je op vakantie gaat, weten ze of er plaats is. Niet echt handig om een vakantie af te spreken natuurlijk. Het voordeel is dat deze logeerplekken gesloten settingen zijn waardoor cliënten niet weg kunnen lopen.
De kosten van de logeerplekken in deze huizen zijn hoog: aan hotelkosten betaal je ca. € 200 per nacht. De zorgkosten komen daar nog bij, maar die worden veelal vergoed vanuit ófwel de WLZ óf de zorgverzekeraar. Zorgverzekeraars hebben een potje voor mantelzorg, van ca. € 1000 per persoon, dit kan overigens per zorgverzekeraar en per jaar verschillen. Om het ingewikkeld te maken geldt dit niet voor alle verzekeraars, en ze zullen vaak ook eerst naar gemeenten verwijzen om aanvragen te ontmoedigen. De casemanager kan dan voor je bemiddelen.
Geen diagnose dementie
Is er geen diagnose ‘dementie’ gesteld, dan is het belangrijk dat je daar éérst bij stil staat. Je weet al wel een tijdje dat er iets niet pluis is met je partner/huisgenoot, maar er is nog geen onderzoek geweest. Het is een hele nare situatie, maar toch belangrijk om erover te gaan praten met de huisarts. Eventueel te starten met een gesprek zonder de persoon met het vermoeden op dementie erbij. Dan kun je met de huisarts besluiten om het onderzoek dat de diagnose zal stellen uit te stellen of niet.
Los van de vraag of de diagnose ‘Alzheimer’ gesteld is, kun je een aanvraag voor ‘respijtzorg’ doen bij het Wmo-loket. In Hilversum is dat bij het Sociaal Plein op de Wilhelminastraat. Je kunt je ook wenden tot de organisatie MEE. Daar werken onafhankelijke cliëntondersteuners die je door het doolhof van hulpverleningsinstanties kunnen loodsen. Bel voor een afspraak met een cliëntondersteuner naar het centrale nummer van MEE Utrecht, Gooi & Vecht: 030-2642200.