Over de muur van Pinetum Blijdenstein (Oppepper 7 april 2024)

De oprichter van de tuin – bankier Benjamin Willem Blijdenstein – woonde op landgoed Vogelenzang aan de ‘s-Gravelandseweg en was een verwoed verzamelaar van exotische vruchtenbomen. Blijdenstein liet de muur uitvoeren als een spouwmuur. Die dubbele muur hield de warmte vast waardoor de peren en andere vruchten van de fruitbomen, die tegen de muur stonden, eerder rijp waren. Dat gebeurde in een tijd dat de meeste woningen in Hilversum nog met eensteensmuren werden opgetrokken. De muur werd in 2015 gerestaureerd. Daarover kan je meer lezen in dit krantenartikel.

Omdat er boefjes uit de buurt waren die zich door de muur niet lieten tegenhouden om appeltjes en peren te pikken, gaf Blijdenstein opdracht om glasscherven bovenop de muur te metselen. 

Overigens is Pinetum Blijdenstein een bezoek meer dan waard, niet alleen vanwege de bijzondere collectie coniferen, maar ook vanwege de tientallen soorten rododendrons. Het is goed toeven op het terras van het bezoekerscentrum en er worden allerlei activiteiten georganiseerd.
Onlangs is een nieuw paviljoen gereed gekomen. Informatie over (de bouw van) het nieuwe paviljoen; vind je in Blijdenstein Nieuws nr. 45 vanaf bladzijde 5.

In november 2021 was er een graffiti-incident met deze muur. Dit wordt beschreven in dit artikel (dat helaas alleen te openen is door abonnees van de Gooi- en Eemlander.)

Een uitgebreid overzicht over Botanische tuin Pinetum Blijdenstein is hier te lezen.

---

Jaap Ter Haar (Oppepper 31 maart 2024)

Dit keer hadden we een foto van het huis van een Hilversumse schrijver. Het huis van Jaap Ter Haar aan de Larixlaan 12 (voorheen ’t Hoogt van ’t Kruis 2).

Jaap Ter Haar Jaap werd in 1922 geboren. Hij groeide op in een hecht gezin. Zijn moeder bracht haar kinderen de liefde voor het boek bij. Ze las hun veel voor,

Jaap is de schrijver van o.a. de serie Saskia en Jeroen en de 4-delige serie Geschiedenis van de Lage Landen en heeft hier gewoond met zijn ouders, broers en zus. Hij schreef de serie over Saskia en Jeroen, gebaseerd op zijn eigen tweeling.

Later verhuisde hij naar de Eikenlaan in Hilversum. Nu woont nog steeds een familie Ter Haar op dit adres. Misschien een zoon of een kleinzoon met het gezin?

Informatie over de kinderboeken van Jaap Ter Haar lees je hier.

---

De oude begraafplaats ‘Gedenk te Sterven’ (Oppepper 17 maart 2024)

Midden in het centrum (Oude Torenstraat) van Hilversum ligt een bijzonder gemeentelijk monument, de oudste begraafplaats van Hilversum ‘Gedenkt te Sterven’. Als een der eerste begraafplaatsen van Nederland, gelegen buiten de gemeentegrenzen, werd deze historische begraafplaats op 1 januari 1793 geopend.

Al direct mocht deze buitenbegraafplaats zich in een grote belangstelling verheugen van niet alleen de Hilversummers, maar ook vanuit de omgeving zoals bijvoorbeeld bewoners van de ‘s-Gravelandse buitenplaatsen.

Tot in 1943 is ‘Gedenkt te Sterven’ als begraafplaats in gebruik geweest. Na de sluiting verslechterde de onderhoudssituatie en pogingen om deze voormalige begraafplaats nieuwe allure te geven strandden. Dit leidde tot de oprichting – op 13 april 1996 – van Stichting ‘De Hof’.

Stichting ‘De Hof’ heeft ten doel de verdere restauratie en het in stand houden van de begraafplaats. De stichting wil dit bereiken door zich onder meer in te zetten voor herstel en behoud van de historische muur, de zerken en gedenktekens en het oude paden-en bomenpatroon. Daarnaast zal de stichting dit fraaie en rustige stukje Hilversum, dat inmiddels in het drukke centrum ligt, weer openstellen voor eenieder die ‘s zomers de rust en koelte zoekt onder de oude beuken en ‘s winters wil mijmeren over de vergankelijkheid van het bestaan.

Meer informatie valt te lezen op de website van Stichting ‘De Hof’.

Ter illustratie en ter aanmoediging om deze plek te bezoeken stuurde Cok deze foto’s.

---

De Grote Kerk op de Kerkbrink (Oppepper 10 maart 2024)

De toren aan de Oude Torenstraat is middeleeuws, om precies te zijn gebouwd in 1481. Een uiterst sobere kerktoren in laatgotische bouwstijl, drie geledingen hoog, met balustrade en hoge spits. Achter de toren stond een 15e-eeuwse kerk met schip en koor, gewijd aan Sint-Vitus, beschermheilige van ’t Gooi. Deze RK-kerk ging rond 1575 over in protestantse handen. De kerk werd in 1629 grotendeels verwoest door oorlogsgeweld (80-jarige oorlog), de toren bleef grotendeels gespaard. In 1766 werd de kerk tijdens een grote dorpsbrand opnieuw getroffen, ditmaal was er ook schade aan de toren. Na beide branden werd de schade hersteld. Een 19e-eeuwse foto van de kerk laat een sobere kerk zien. Toren, schip en verlaagd driezijdig gesloten koor met steunberen, e.e.a. zonder opsmuk. Een stemmige eenvoudige dorpskerk. Rond 1890 had de hervormde gemeente meer ruimte nodig. Nogal overijverig besloot men schip en koor van de kerk te slopen. De toren bleef dit lot bespaard. Hoe gek het ook klinkt. het nieuwe kerkgebouw achter de laatgotische, sobere toren werd opgetrokken in een druk versierde versie van de neorenaissance.

Nadat je de oude toren hebt bekeken sta je wat verbijsterd naar dit totaal niet bijpassende kerkgebouw te kijken. Een gemiste kans, die men niet herstelde toen het kerkgebouw in 1971 wederom werd verwoest door brand. Men bouwde het neorenaissancegebouw gewoon weer op, achter de middeleeuwse toren. De kerk is tweemaal afgebrand, in 1766 en 1971; de torenspits ging in vlammen op, maar de muren bleven staan en de toren kon beide keren worden gerestaureerd. Een filmpje van de brand in 1971 vind je hier.

In de loop der tijd is de kerk omsloten door 20e-eeuwse moderne gebouwen, hetgeen het gebouw geen goed doet.

---

De Regenboogkerk (Oppepper 18 februari 2024)

Op de puzzelfoto zien we de Regenboogkerk.

Symboliek
Het is een van de kerkgebouwen van de Protestantse Gemeente Hilversum. De naam van de kerk is ontleend aan het Bijbelse verhaal over de zondvloed. Nadat Noach met zijn gezin en de dieren in de ark de zondvloed heeft overleefd, verschijnt de regenboog als teken van het verbond van God met de mensen. Het symbool van de regenboog refereert aan de oude belofte uit de bijbel dat God trouw is.

De letters op de gevel van de kerk zijn in de kleuren van de regenboog en ook in het gebouw zijn op verschillende speelse manieren de kleuren van de regenboog verwerkt. Ze verwijzen dus naar de naam van de kerk. Die ook een soort overkoepeling vormt, want de kerk was/is bestemd voor een aantal hervormde en gereformeerde wijkgemeentes die gefuseerd zijn en zo onder één dak terecht kwamen. Ook wordt wel genoemd: de symboliek achter de versiering is om aan te tonen dat iedereen, ongeacht seksuele voorkeur, geaardheid en afkomst, welkom is.

Vele verklaringen voor het gebruik van de regenboog dus.

Ontvangst door de omwonenden
De buurt moest niets van de komst van het nieuwe godshuis hebben. De omwonenden vreesden overlast te krijgen van het luiden van de kerkklokken en het verkeer van de kerkgangers.

Esmé schrijft ons: “Ik woon er vlakbij en heb de sloop van het – ik meen – gezinsvervangend tehuis (Drakesteijn, stond op een hekpilaar) nog gezien, dat was rond 2000. De bewoners verhuisden naar het verbouwde kerkpand van de voormalige kerk van de Gereformeerde Gemeente aan de Albertus Perkstraat 4. De buurt was nogal verrast door de “plastic schoenendoos” die er verrees. Nog lang daarna kwam ik vaak een man tegen in de buurt die alle voorbijgangers er continu op aansprak: “Verschrikkelijk he!! Dat ze zoiets kunnen neerzetten!”. Hij kon er niet over uit, vergeleek het met de “doos” van het Gamma-pand op het industrieterrein.”

Ook Annemarie woonde er vlakbij en vindt het ontwerp niet bepaald mooi. Ze vindt de Erasmusbrug veel mooier,

Het uiterlijk van de kerk was voor menigeen even wennen. Het gebouw kreeg namen als: zwembad, fabriekshal, “de Gamma” of “de glasbak”. Maar het gebouw kwam er toch, tot grote teleurstelling van de gemeenteleden, maar zónder luidklok.

Jeugdsentiment
Willem voegt er nog een persoonlijke herinnering aan toe: vroeger stond hier een prachtig huis en er was een klein klooster van de zusters van de heilige Juliana die hielpen mensen in nood. Ze werden hier de Juliaantjes genoemd. In de jaren vijftig kwamen ze bij mensen thuis als moeder ziek was om het gezin te helpen met eten koken en het huishouden. Ik kwam uit een groot gezin met 10 kinderen. Goed katholiek dus. En ik weet nog dat de Juliaantjes bij ons kwamen als mijn moeder ziek was.

Klik hier om meer informatie over de Regenboogkerk te krijgen.

---

Voormalig Lucent/Philipsgebouw aan de Jan van der Heijdenstraat hoek Larenseweg
(Oppepper 28 januari 2024)

De stalen witte schommel van 8 meter kan je haast niet ontgaan wanneer je de rotonde tussen de Larenseweg en de Jan van der Heijdenstraat neemt. Het spel van licht, schaduw en beweging wekt de illusie van een schommelend kind aan de 30 meter hoge gevel. Het meisje op de schommel staat voor nieuwe energie en vrolijkheid – een symbolische referentie naar de Lucent gebouwen die met hun nieuwe huurders nieuw leven hebben gekregen.

Het kunstwerk heet In Full Swing (In volle gang) en is gemaakt door Studioninedots, de architect van het huidige appartementen complex en het hoofdkantoor van De Alliantie. Hier – in dit filmpje -zie je het kunstwerk in meer detail.

Van industrie naar woningbouw
Op deze plek over het spoor verrees op het einde van de negentiende eeuw langs de Larenseweg industrie. Eerst werden de fabrieken neergezet voor de verffabriek Ripolin, later werd dit bedrijf op deze plek overgenomen door Philips Telecommunicatie, aan het eind van de twintigste eeuw fuseerde dit bedrijf met het Amerikaanse AT&T, wat als afgesplitst bedrijf later de naam Lucent Technologies kreeg.

Op deze plek stonden een viertal aan elkaar gekoppelde grote kantoorpanden, die echter na het verdwijnen van Lucent uit Hilversum leeg kwamen te staan. In 2015 werd besloten een aantal van deze gebouwen af te breken en er woningen en flatgebouwen te realiseren. Een tweetal gebouwen aan de Larenseweg/Jan van der Heijdenstraat werden echter behouden met een interne ombouw naar een appartementen complex voor sociale woningbouw en een kantoor complex voor woningbouwvereniging De Alliantie.

---

De vijver bij Anna’s Hoeve
(Oppepper 14 januari 2024)

Tja, het was best moeilijk om de juiste locatie van de foto van vorige week te weten te komen. Dat de fotograaf op flinke hoogte stond hielp natuurlijk niet echt mee en ook niet dat de foto in een ander jaargetijde was gemaakt, maakte het nog moeilijker.

Twee bergen
De foto hierboven toont het uitzicht vanaf de “(oude) Anna’s Hoevese Berg” zoals die in de volksmond genoemd werd/wordt. Even verderop is een nieuwe “Anna’s Berg” ontstaan op initiatief van oud-wethouder Sjors Wolf. De nieuwe berg bestaat uit sterk vervuilde grond die afgedekt is met schoon zand. De oude “Berg” was een vooroorlogs werkverschaffingsproject in de jaren dertig. Gemeentearchitect Dudok maakte het ontwerp. 130 werklozen werden aan het werk gezet met schop en kruiwagen. Met het uitgegraven zand werd een 24 meter hoge heuvel gerealiseerd. De foto is vanaf deze heuvel genomen. Onderaan de heuvel, langs de vijver, liep een geasfalteerde weg. Die weg en het fietspad zijn verleden jaar verwijderd. Door de vijver is een vlonderpad aangelegd dat vanwege de overmatige regenval nu al enige tijd onder water staat.

Sneeuwpret
Ouderen die in Hilversum zijn opgegroeid kunnen mooie verhalen vertellen over sneeuwpret op de heuvel en over restaurant Anna’s Hoeve met een klein pretpark en bootjes op de vijver.

Vanaf de top van de oude “Berg”, bijna 24 meter boven NAP (dus ca. 20 meter hoger dan de omgeving), kijk je ongeveer in zuidwestelijke richting naar de horizon en heb je het mooie uitzicht van de puzzelfoto. Met in het midden de brug die door de boswerkvrijwilligers meestal aangeduid wordt/werd als de “Bergvijverbrug”. De laatste weken was deze vijverbrug nauwelijks te zien, vanwege de hoge waterstand. Daarvan verschenen berichten in de Gooi-en Eemlander.

Onderhoud
Een van de leden van Senver was oprichter van een vrijwilligersgroep voor wekelijks onderhoud in het hele gebied Anna’s Hoeve, later ook uitgebreid met Monnikenberg aan de zuidkant van de spoorlijn naar Baarn. Dat is in Hilversum de oudste nu nog steeds bestaande natuurwerkgroep. De werkgroep (formeel een vrijwilligersgroep van het Goois Natuurreservaat, eigenaar van Anna’s Hoeve) draait nog steeds als een tierelier. Tijdens de korte Senverwandelingen op woensdagmiddag kommen de wandelaars de werkgroep meermalen ergens tegen. Want op woensdagmiddag is ook de Bosploeg altijd in actie.

---

Jo(h)annes Fredericus (Jan) van Hengel
(Oppepper 24 december 2023)

Jo(h)annes Fredericus (Jan) van Hengel (Grootebroek, 6 maart 1811 – Hilversum, 18 april 1892) was een Nederlandse arts. Hij was afgestudeerd en gepromoveerd aan de medische faculteit van de Leidse Universiteit en vestigde zich in 1838 als verloskundige in Hilversum.

Naar Hilversum
Hij schrok zo van de slechte leefomstandigheden en het gebrek aan hygiëne, dat hij eigenlijk er niet wilde wonen. Zijn professor maakte hem duidelijk dat hij er dus veel goed werk kon verrichten.

Zijn dokterspraktijk in Hilversum begon in 1838. Vierenvijftig jaar lang bleef hij in Hilversum het vak van huisarts met hart en ziel uitoefenen. Tevens was hij een onverpoosd strijder voor betere maatschappelijke toestanden. Van hem ging het initiatief uit voor de behartiging van allerlei medische en hygiënische belangen, in het bijzonder ten dienste van de minder bedeelden. Hiertoe behoren de warme spijsuitdeling (1854 -1930), een badhuis (1857), doelmatige woningbouw en andere nuttige inrichtingen voor de arbeidersklasse (1862).

Sociaal zeer bewogen
Hij had een drukke praktijk maar besteedde ook veel tijd aan het schrijven van medische artikelen over het voorkomen van ziekten in het Tijdschrift voor Gezondheidsleer en in de Schat der Gezondheid. Hij regelde ook gratis voedselverdeling en inentingen tegen pokken. In 1875 stelde hij de Geneeskundige plaatsbeschrijving in Gooiland samen.

Voorts was hij de eerste voorzitter van de kring Het Gooi en Omtrek van de Maatschappij ter Bevordering der Geneeskunst (1854-1860), welke later voortzetting vond in de afdeling Gooi en Eemland van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering van de geneeskunst (1890). Hij was medeoprichter van het Herstellingsoord Trompenberg (1875-1922).

Dr. van Hengel heeft zich onderscheiden als een buitengewoon markante voorvechter met vooruitziende blik op het gebied van de volksgezondheid in die tijd, toen daaraan in deze streek nog zeer veel ontbrak.

Schedelonderzoek
In 1877 was hij betrokken bij een wisseltruc die pas in 2005 werd ontdekt. In het belang van schedelonderzoek had hij drie schedels uit graven op Urk ontvreemd en doorgespeeld aan hoogleraar Pieter Harting (1812-1885) van de Universiteit van Utrecht. Pas op 5 juni 2010 zijn de schedels weer naar Urk gegaan, waar zij op 20 juli werden herbegraven.

Zie ook deze link van Stadstuin de Hof over Dr. van Hengel.

---

De voormalige VARA-studio aan de Heuvellaan 33 (Toelichting bij Oppepper 10 december 2023)

Martein heeft persoonlijke herinneringen aan de voormalige VARA studio. Hij schrijft: “Toen het nog VARA-studio was ging ik als kind regelmatig met het gezin naar de zondagmiddag(radio)concerten (16 – 17 uur).
Je zag dan voor het eerste de radiopresentator aan een bescheiden tafeltje zitten achter de microfoon. Altijd vreemd om een ‘radiostem’ tot leven te zien komen. Zo zag en hoorde je Coen Serré (groot en statig) en Donald de Marcas (schriel en ingetogen). Maar beiden prachtige radiostemmen.”

Dankzij Annemieke, Gerard Bob en Frits zijn we aan heel wat informatie over de studio’s gekomen. Dank hiervoor.

Bij een villa in Hilversum, waar de VARA gevestigd was, hebben de architecten Eibink en Snellebrand een nieuw studiogebouw ontworpen. Deze uitbreiding is ontstaan na bestudering van het BBC-studiogebouw in London en het studiogebouw van de Deutsche Rundfunk in Berlijn. De bestaande entree van de villa werd uitgebreid en voorzien van een portiersloge en een garderobe. Als markering van het gebouw werd ook een grote toren gebouwd.

Ter ere van het eerste lustrum en het behalen van 100.000 leden, op 1 november 1930, is deze uitbreiding tot stand gekomen. Een gebeeldhouwde steen in de hal, gemaakt door Hildo Krop, is hiervoor als gedenkteken geplaatst. Hildo Krop maakte voor de VARA-studio in Hilversum verschillende beeldhouwwerken. In 1931 is er door Eibink en Snellebrand een ontwerp gemaakt voor de uitbreiding van het kantoorgebouw. De architect P. Elling heeft van 1958 tot 1961 het gebouw compleet vernieuwd. Met deze uitbreiding zijn alleen nog de radiostudio’s en de toren van Eibink en Snellebrand bewaard gebleven. De entree is aanzienlijk vergroot en er zijn, in drie fasen, drie nieuwe vleugels aangebouwd waar onder meer zes nieuwe studio’s zijn gehuisvest.

Nu vind je er het Muziekcentrum van de Omroep (MCO). Dat doet het met de huidige spelers; het Radio Filharmonisch Orkest, het Groot Omroepkoor en het Metropole Orkest.

Hierover lees je hier meer.

---

Vervolg puzzelfoto uitleg op 19 november ’23

Het ‘Verstild kunstwerk’ is van Shlomo Koren en was een initiatief van de Stichting “Initiatie comité Kunstwerk op de Kerkbrink voor en van Kraaijeveld-Wouters”, i.v.m. het afscheid van de toenmalige burgemeester mevrouw Jeltien Kraaijeveld-Wouters. Ze was burgemeester van Hilversum in de periode 1988 – 1997. Het kunstwerk (zie foto 1) bestond uit een brok graniet verzonken in de bestrating, overstroomd door een vlies water met in klinkers daaromheen aangebrachte versregels van Seamus Heaney, Gerrit Kouwenaar en Peter Lievaart.

Foto 1: de oude situatie

In 1999 werd het kunstwerk aangepast i.v.m. klachten over de veiligheid. In verband met herinrichting van de Kerkbrink en wegens de vele kritiek op het werk is begin 2006 het graniet bedekt met zand en daaroverheen bestrating, zie foto 2.

Foto 2: de huidige situatie

Het gedicht bij het museum

Het gedicht van de puzzelfoto is te vinden in het plaveisel aan de noordkant van de kerkbrink. Dus voor het museum. Het gedicht is van Gerrit Kouwenaar (1923-2014)

Het is heden, men moet weer passeren, verteert,
zijn schrede na schrede voltooide stilstand
de bron is gesust, de grond braakt een wonder, nooit
dronk de aarde de dorst zo volmondig
het vlees dat het steen bikt bejubelt het pij
waarachtiger leugen is vrijwel onmogelijk
wat rest is het raadsel, bevrijd van zijn zenen
is het helder als afval, lekker als waarheid
daar staat het gespiegeld in duurzamer water
terwijl men al morgen, gelukkig, wanhopig –

Over de maker van het kunstwerk

Shlomo Koren (Keulen, 3 september 1932 – Amsterdam, 16 november 2013) was een Israëlische beeldhouwer en schilder. In 1936 ontvluchtte hij met zijn ouders Duitsland. Zij vestigden zich in het Brits mandaatgebied Palestina. Hij ontving tot 1959 zijn opleiding aan de Bezalel Kunstacademie in Jeruzalem. Thema in zijn abstracte en minimalistische werk is onthechting. De kunstenaar reisde in 1960 met zijn echtgenote naar Europa en besloot in Amsterdam te blijven.

Met dank aan Henk Roos voor de foto’s.

---

Villa Tromperbergerweg 6, Oppepper 5 november ’23

Je komt bijna nooit langs deze villa, tenzij je er natuurlijk woont of op bezoek gaat. De villa is gelegen aan de Trompenbergerweg 6. De doodlopende laan waar deze villa staat loopt van de Jacobus Pennweg tot de Krugerweg (de rondweg).

Rijksmonument
Jan Lamme heeft in 1988 voor de Hilversumse Historische Kring Albertus Perk een uitgebreid artikel geschreven over de toen nog niet verbouwde villa. Dit artikel is hier te vinden. Daarin is o.a. te lezen:
VILLA “Buen Retiro”, gebouwd in Neo-Renaissance stijl in 1875, toegeschreven aan I. Gosschalk, met latere uitbreidingen en gesitueerd op een heuvel op een ruim perceel omsloten door de Trompenbergerweg, Jac. Pennweg en de Krugerweg in het villapark de Trompenberg. De villa is loodrecht op de Trompenbergerweg geplaatst, zodat de voorgevel goed zichtbaar is vanaf de zuidzijde. De toren aan de noordzijde is tussen 1893 en 1900 verdwenen.

Op de website van Het Dudok Architectuur Centrum lezen we: Hoog op de Trompenberg staat de villa “Buen Retiro” in neorenaissancestijl, gebouwd in 1875 naar het ontwerp van de Amsterdamse architect I. Gosschalk. Oorspronkelijk was de villa van een toren voorzien om van het weidse uitzicht te kunnen genieten. Vanaf de Trompenbergerweg heeft men goed zicht op de rijk gedetailleerde voorgevel. Naar voorbeeld van de renaissance bevat de villa een souterrain en een bel-etage en een risaliet (een vorm van een aanbouw waarmee een ontwerp esthetisch mooier en groter wordt. Een risaliet springt over de volle hoogte van een gebouw naar voren i.t.t. een erker) met een halsgevel die wordt bekroond door een rondboog met schelpmotief. De villa is gerestaureerd en gelijktijdig aan de achterzijde met een nieuw appartementencomplex uitgebreid. (Bron: Dudok Architectuur Centrum)

Architect Gosschalk
De Amsterdamse architect Izak (Isaac) Gosschalk (Amsterdam, 18 april 1838 – Brussel, 10 oktober 1907) was een Nederlands architect en ingenieur, voorzitter van de afdeling Amsterdam van de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst en gemeenteraadslid te Amsterdam. Hij was erelid van onder meer de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst, het Genootschap Architectura et Amicitia en het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap. Als vroegste propagandist van de herleving van de architectuur uit de periode 1560-1630 geldt hij als een van de meest invloedrijke architecten uit het laatste kwart van de negentiende eeuw. Een uitgebreid artikel over hem is hier te vinden.

Rozekruisers
Het Rozekruisers Genootschap (tot 1977) was van net na WO II tot 1977 in het gebouw gevestigd.
Rozenkruisers zijn leden van spirituele en culturele bewegingen die steunen op het gedachtegoed van verschillende teksten die in de vroege 17e eeuw in Europa gepubliceerd werden, en die het bestaan van een tot dan toe onbekende broederschap in de wereld aankondigden.
Het woord rozenkruiser is ontleend aan de naam Christian Rosenkreuz, die voorkomt in een aantal teksten die tussen 1612 en 1616 werden gepubliceerd. De hoofdpersoon in die teksten is een Christiaan Rosenkreuz, die de oprichter zou zijn van een broederschap. Dit broederschap zou ten tijde van de eerste gedrukte uitgaven weer een periode van opbloei meemaken en de manifesten nodigen de lezers uit deel uit te gaan maken van het broederschap. De manifesten hadden in met name Midden-Europa nogal wat opwinding tot gevolg.

---

Oranjebomen, Oppepper 7 mei ’23

Ter gelegenheid van belangrijke gebeurtenissen in het leven van leden van de koninklijke familie, zoals geboorten, kroning of huwelijk worden tot op de dag van vandaag Oranjebomen geplant. Ook in Hilversum zijn Oranjebomen geplant. Bij de geboorte van prinses Juliana – op 30 april 1909 – wilde de vereniging Bloemenkwartier al een Julianaboom planten. Omdat het bestuur geen goede plek kon vinden en omdat er onvoldoende geld in kas was, bleef dat bij een wens. Begin 1913 werd het idee weer opgepakt. De vereniging vroeg het college van B en W om op 30 april een Julianaboom te mogen planten op de hoek van de Bosdrift en de Hilvertsweg, bij waar nu het badhuis staat aan de Meidoornstraat. Bloemenkwartier stelde voor dit doel 25 gulden beschikbaar. De gemeenteraad besloot om op de gewenste plek een plantsoen aan te leggen, met plaats voor een boom en een steen. De raad stelde na heel wat gediscussieer 135 gulden beschikbaar voor de aanleg van het 40 m2 grote plantsoen inclusief het planten van een lindeboom en een gedenksteen. De lindeboom was al wat eerder geplant en om half 11 op 30 april 1913 werd de gedenksteen in het plantsoentje rond de Julianaboom onthuld.

De plechtigheid werd door een groot publiek bijgewoond en er was ook nog een concert bij de Julianaboom. Omdat de lindeboom het niet naar behoren deed werd er al na twee jaar een nieuw exemplaar geplant. Het opschrift van de steen, die van de Loosdrechtse heide afkomstig zou zijn, luidde: Julianaboom, geplaatst 1913, vereniging Bloemenkwartier.

In 1936 werd er voor de 26-jarige prinses Juliana een echtgenoot gevonden, waarmee de troonopvolging was veiliggesteld. De verloving van het stel (op 8 september 1936) ging ook in Hilversum niet onopgemerkt voorbij. Rondom de feestelijkheden ontstond het idee een Prins Bernardboom te planten bij de reeds bestaande Julianaboom in het plantsoen tegenover het badhuis (maar dan aan de andere kant van het voetpad). Kort daarop vroeg het comité Juliana-linde, dat was begonnen met collecteren met lijsten en bussen, bij de gemeente vergunning voor het planten van een Prins Bernardboom. Op de huwelijksdag van prinses Juliana (donderdag 7 januari 1937) was het dan zover. Ook bij deze boom werd een kei geplaatst waarop waarschijnlijk geschreven stond: Prins Bernardboom, geplant januari 1937 Comité Julianaboom.

---

Algemene begraafplaats – Bosdrift 12, Oppepper 23 april ’23

Juist deze week in het nieuws i.v.m. de Hilversumse Architectuurprijs 2023, want hoewel de vakjury een andere keuze maakte, ging de publieksprijs naar de aula van deze begraafplaats. Deze begraafplaats is een rijksmonument.

In het kort:

Begraafplaats Bosdrift is een historische begraafplaats in Hilversum die in 1890 werd opgericht door de landschapsarchitect L.A. Springer. Het ontwerp van de begraafplaats was geïnspireerd op de Engelse tuinstijl, met kronkelende paden, groene gazons en een verscheidenheid aan bomen en planten. Het terrein omvat verschillende monumentale grafmonumenten en graven van bekende Nederlandse persoonlijkheden.

De ontwerper J.A. Springer ligt hier zelf ook begraven.

Voor wie een overzicht wilt zien van de begraven personen op Bosdrift, kan kijken in dit overzicht.

Sinds het aantreden van Anita van Loon als directeur van de uitvaartstichting Hilversum, biedt deze plaats ook (beperkt) natuurbegraafplaatsen aan.

Enkele historische gegevens:

Bron: ( https://rijksmonumenten.nl/monument/522719/algemene-begraafplaats-bosdrift/hilversum/)

BEGRAAFPLAATS, behorende tot het complex ‘Algemene begraafplaats Bosdrift’, in 1889 aangelegd naar het ontwerp van L.A. Springer in landschapsstijl en in 1912 uitgebreid naar het ontwerp van gemeentearchitect P. Andriessen, gesitueerd aan de noordwestzijde van de Bosdrift achter de begraafplaatsaula en erfscheiding, bereikbaar vanaf de zuidwestzijde en noordoostzijde door dubbele inrijhekken, ter weerszijden geflankeerd door enkele toegangshekken. De andere zijden van de begraafplaats worden afgescheiden door hagen en draadhekken.

Omschrijving

Begraafplaats, met de paden in de lengterichting aangelegd naar het noordwesten, oorspronkelijk in de as van de begraafplaatsaula, maar in 1912 naar het zuidwesten aanzienlijk uitgebreid. De graven liggen gerangschikt langs de gebogen paden met een vloeiend verloop, waardoor tussen de paden min of meer ovale en ellipsvormige grondpatronen ontstaan. Het beeld wordt met name bepaald door grote bomen en groepen van groenblijvende bomen op cruciale plaatsen, zoals bij de splitsing van paden of midden op een kruispunt van paden. Bijzondere boomsoorten zijn de zilveresdoorn en de vrij opgegroeide Thuya met unieke afmetingen. De beplanting betreft drie categorieën: groen blijvende coniferen en bladplanten; heesters, struikheesters, dekheesters en bloemstruiken en (gazon)bomen. Het beeld langs de gebogen paden wordt zodoende omzoomd door bomen, opgaand tussen en achter de rijen graven.

Waardering

De begraafplaats, hoofdonderdeel van het complex ‘Algemene begraafplaats Bosdrift’ is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorische, alsmede typologische waarde als gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een begraafplaats naar het ontwerp van L.A. Springer in landschapsstijl uit 1889, gesitueerd aan de noordwestzijde van de Bosdrift aan de rand van het centrum van Hilversum.

Actuele informatie:

Na de aanstelling van de huidige directeur Anita van Loon is hier veel gebeurd.

Zij heeft o.a. een boekje in 2021 uitgeven met de titel “Bosdrift leeft weer” .

Onderstaande tekst overgenomen van de bron ( https://www.nhnieuws.nl/nieuws/294583/begraafplaats-bosdrift-is-in-ere-hersteld-en-opent-haar-deuren-vanaf-17-november)

Vanaf 1963 werden er op de begraafplaats alleen nog maar bijzettingen gedaan. Door de decennia heen raakte het complex steeds meer in verval. In 2019 werd Anita van Loon directeur van Uitvaartstichting Hilversum. Ze wist het direct: met deze begraafplaats en het prachtige monumentale pand midden in Hilversum wil ik iets! 

In volle glorie lijkt het alsof de tijd heeft stilgestaan op Bosdrift. Met respect voor het oorspronkelijke ontwerp van architect Leonard Springer is de begraafplaats weer in ere hersteld. Ook het pand, wat al tientallen jaren leeg stond, is gerenoveerd en weer in gebruik genomen. Hierbij zijn alle oorspronkelijke en door de tijd ontstane kenmerken zo veel mogelijk behouden. Ook het luiden van de oude bel tijdens begrafenissen komt weer terug.

“De ornamenten in de eerste klas wachtruimte zijn uiteraard gerenoveerd, maar we zijn veel verder gegaan om de oude details van het pand te bewaren”, vertelt Van Loon. “Op sommige stukken muur zit stucwerk, andere delen kijk je naar een ruwe muur. De oude vloer is behouden. Soms puur, soms met in het verleden geverfde delen. De tijdgeest van het pand hebben we op deze manier kunnen bewaren”.

In alles straalt Van Loon uit dat ze voelt op welke manier deze begraafplaats een plek in de maatschappij kan hebben: “In de zomer zitten mensen op een bankje en voelt Bosdrift aan als een stadspark. In de winter lopen de mensen er verloren bij. De oude tweede klas wachtruimte is daarom omgebouwd tot een rouwcafé, iets unieks in Nederland. Vrijwilligers bieden daar bezoekers van de begraafplaats een luisterend oor. En een gratis kopje koffie of thee. Het hoeft niet alleen maar over geld te gaan. Wij willen verbinden”.

---

Festina Lente – Eikbosserweg 5, Oppepper 16 april ’23

Het mooie huis en de prachtige boom aan de Eikbosserweg 5 maakten heel wat los onder de Senver leden. Er kwamen berichten van Liesbeth die er tot 35 jaar geleden heeft gewoond: “De foto van deze week is het huis waar mijn overleden man en ik 18 jaar hebben gewoond. Destijds stond het RKZ er nog. De zolderetage verhuurden wij aan 3 verpleegkundigen van het RKZ. Zij hadden hun eigen toilet, keuken en douche. Beneden verhuurden wij het aan de firma Sesam, uitgeverij van de Sesam encyclopedieën. Op de 1e etage woonden we zelf, zo konden wij uit de huur van de zolder en begane grond de hypotheek betalen. Het heeft een prachtig trappenhuis en het glas in lood in huis is geweldig mooi. Met veel plezier hebben wij er gewoond”.

“De eigenaren die het huis van ons kochten”, vertelt Liesbeth in een ander bericht, “hebben er wel 30 jaar gewoond en hebben er een naam voor bedacht. Toen wij het kochten van mevrouw Zoetelief, woonde de huishoudster in het kleine zijkamertje, het heeft ons heel veel moeite gekost haar eruit te krijgen. Als het goed is staat er in de garage een bord met de naam Zoetelief, vroedvrouw o.i.d.. Wij vonden dat dat bord bij het huis hoorde”. 

Ook de volgende bewoners blijken lid van Senver. Anne-Jet meldt vanuit Friesland: “Een heerlijk huis waar we met onze kinderen 33 heerlijke jaren hebben doorgebracht. Ja, wij hebben de naam bedacht. ‘Festina Lente‘ betekent ‘haast u langzaam’. Die naam kwam ook omdat we wel een beetje gek werden van de langs scheurende brommertjes. We wonen nu sinds een paar jaar elders in Hilversum. Ja en het bord van mevrouw Zoetelief staat nog in de garage want ook wij vonden dat het bord bij het huis hoorde”.

De huidige bewoners blijken familie te zijn van Marion K. Zij stuurde een krantenberichtje mee.

En dan woont Willemien weer tegenover dit mooie huis. Dat Claire het dan ook goed had moge duidelijk zijn.

Cok stuurde mooie foto’s en van Bob kregen we de historische informatie: Het pand is uit 1912 en de eerste eigenaar was B. de Vries. Van deze opdrachtgever is verder niets bekend. Over wie de architect was is ook niets terug te vinden. Binnen in het huis zijn mooie kenmerken te vinden, zoals een binnendeur met glas in lood.

---

Witte Kruislaan 6, Oppepper 9 april ’23

Het gepleisterde gebouw met de smallere derde bouwlaag heeft opvallende jugendstil-details. Bij de villa is een landschappelijke siertuin met centraal een vijver van H. Copijn en een architectonische tuin van D.F. Tersteeg (circa 1920). Van 1946 tot 1952 was de villa als ‘Sanatorium Lommerrijk‘ in gebruik als een Bewarings-en verblijfskamp.

In 1948 was het Rijksinstituut tot Opleiding van Hogere Ambtenaren voor het Korps Rijkspolitie en de Gemeentepolitie.

In ca. 1970 is dit instituut verplaatst naar Arnhem. Er kwam vervolgens het Landelijk Selectiecentrum voor Politie (LSCP). Dit werd in 1999 opgeheven. Inmiddels zijn er in het pand appartementen gevestigd maar ook is er bedrijvigheid waar te nemen als je langs het pand rijdt.

Villa Ostwalt is vernoemd naar de eigenaar van de villa, de Amsterdamse zakenman Oswalt. Het pand is in 1898 ontworpen als een kubusvormig bouwwerk met risaliet (naar voor springend deel van de gevel), dat verhoogd is opgetrokken. De in 1898 in hoofdopzet symmetrisch ontworpen eclectische villa is gebouwd in Art Nouveaustijl met chalet-invloeden.

Lees hier verder over het monument Ostwalt in Hilversum.

---

Bij de oplossing van de puzzelfoto van 27 november 2022

Cok stuurde weer een mooie beschrijving en daar maken we dankbaar gebruik van.

Volksbond bouwvereniging Hilversum is opgericht op 25 februari 1907, de oudste en kleinste bouwvereniging in Hilversum. In 1957 kon de corporatie uiteindelijk haar tweede complex realiseren: 52 woningen aan de Stroeslaan en de Buisweg. Het eerste complex werd al in 1917 gebouwd.

Op internet las Cok (bewerking):

In 1917 zette de Volksbond bouwvereniging Hilversum 54 arbeiderswoningen neer aan de Larenseweg en de (nieuwe) Conradstraat, midden op de hei, halfweg Laren. De bouwplannen werden in 1914 goedgekeurd. Toen er 500 leden waren geworven die gezamenlijk tien procent van de bouwsom voor hun rekening namen, kon dit eerste bouwplan worden uitgevoerd. De rest van het geld werd van het Rijk geleend. De woningen, telkens twee of vier aan elkaar, kostten gemiddeld 2230 gulden. De verhuur ging niet van een leien dakje: voor nogal wat Hilversummers was een huur van 2,90 of 3,15 gulden per week te hoog gegrepen. Dat gold niet voor de diamantslijpers. Het merendeel van hen schaarde zich bovendien onder de banieren van de geheelonthoudersbonden, waarmee de Volksbondbouwvereniging nauwe banden had.

Pas in 1957 kon de corporatie haar tweede complex realiseren: 52 woningen aan de Stroeslaan en de Buisweg. Zeven jaar later werden, samen met de Omroepbouwvereniging, 72 flatwoningen aan de Banckertlaan gebouwd.

In 1961 ontstond een conflict tussen de Volksbondbouwvereniging en de huurders van de Larenseweg/Conradstraat. De bewoners voelden – uit angst voor een huurverhoging – niets voor een verbetering van het 44 jaar oude complex. Het bestuur trad af. Het nieuwe bestuur wist de huurders wel te overtuigen van de noodzaak van de renovatie. Die werd in 1965 uitgevoerd. Gangen, kamers, wc’s, keukens en overlopen werden grondig onder handen genomen. Ook kregen de bewoners badcellen.

Bij de oplossing van de puzzelfoto van 13 november 2022

Cok van Schaik stuurde een uitgebreide beschrijving bij de oplossing van de puzzelfoto van 13 november 2022

De afgebeelde ‘wandschildering’ is een keramisch wandkunstwerk (mozaïek) dat ‘de worsteling van aartsvader Jacob met God weergeeft, zoals die staat beschreven in de Bijbel (Genesis 32:25-31). In de worsteling stond Jacob oog in oog met de Engel en daarom gaf hij die plaats de naam Pniël (het Hebreeuwse woord voor ‘Aangezicht van God’) ontwerp: Pieter van Velzen / keramiek Jan Oosterman. Dit kunstwerk is te vinden boven de ingang van de Pniëlkerk aan de Van Ghentlaan. Toen deze kerk in 1958/1959 gebouwd werd stond deze solitair midden op de hei richting Zonnestaal. De bebouwing eromheen is van latere datum. Persoonlijke noot: vanaf mijn geboorte ben ik lid van de gemeente (Christelijke Gereformeerde Kerk Hilversum) die in dit gebouw samenkomt. Vóór 1960 kwam deze kerkelijke gemeente samen in het kerkgebouw aan de Zeedijk (foto) Aan de rechterzijde van dat gebouw is de achterzijde van het winkelpand van V&D (Kerkstraat) te zien. Later is dit kerkgebouw gesloopt ten faveure van de uitbreiding van V&D.

Saillant detail: Toen de Pniëlkerk in 1960 in gebruik werd genomen, waren niet alle leden enthousiast over het kunstwerk dat boven de ingang werd gesitueerd. In de 10 geboden in de Bijbel staat immers dat er geen afbeeldingen van God gemaakt mogen worden en dit beeld werd door hen gezien als een overtreding van dit gebod. De betreffende leden weigerden onder het beeld door de kerk te betreden en kozen ervoor om lid te worden van een andere kerk of via de ‘achterdeur’ het kerkgebouw te binnen te gaan.

In de ruim 60-jarige geschiedenis van dit gebouw zijn er verschillende renovaties geweest, waarvan de resultaten veelal binnen in het gebouw zichtbaar werden. De meest recente renovatie heeft in 2020/2021 plaatsgevonden. Het kerkgebouw werd op 11 juli 2021 weer in gebruik genomen. Op onderstaande foto’s is duidelijk te zien dat het interieur van de kerkzaal een totale metamorfose heeft ondergaan. 

De kerkbanken hebben plaatsgemaakt voor stoelen en de inrichting in de lengterichting heeft een kwartslag gemaakt. Het liturgisch centrum is verplaatst van de smalle zijde (zuidwest) naar de brede zijde (noordwest). Ook de benedenverdieping is grondig verbouwd naar een meer eigentijdse gebruiksvorm; veel glas en licht. De moeite waard om het gebouw te bezichtigen, hetgeen tijdens Open Monumentendag ook ruimschoots gebeurd is.

Door de fusie met de Rehobothgemeente (Kleine Drift) heeft de kerkelijke gemeente – en het gebouw – een andere naam gekregen: Het Kompas. Hoewel de bushalte aangeduid blijft al ‘halte Pniëlkerk’? 😊

Het Dudok Architectuur Centrum (DAC) vermeldt op internet:

Pniëlkerk
1958-1960 / Cornelis Trappenburg

Van Ghentlaan 47, Hilversum

De Christelijk-Gereformeerde Pniëlkerk aan de Van Ghentlaan werd gebouwd naar een ontwerp van de Hilversumse architect Cornelis Trappenberg (1892-1978) en in 1960 in gebruik genomen. De kerk ligt prominent op de zichtas aan het einde van de Van Ghentlaan en is een exemplarisch voorbeeld van een kerk uit de Wederopbouwperiode. Het kerkgebouw met hiermee verbonden kosterswoning en de losstaande klokkentoren zijn in 2008 aangewezen als gemeentelijk monument.

Heidevelden

Ter vervanging van de kerk aan de Zeedijk, die te klein was geworden, kocht de Christelijk-Gereformeerde gemeente eind jaren vijftig een perceel aan de Van Ghentlaan voor de bouw van een nieuwe kerk. Het terrein bevond zich te midden van de heidevelden op een nog onbebouwd deel van Hilversum, ten zuiden van de Diependaalselaan. De omliggende bebouwing van de Staatslieden- en Zeeheldenbuurt kwam in de jaren daarna tot stand.

Wederopbouwstijl

Architect Trappenburg ontwierp een rechthoekige kerkgebouw in een typische wederopbouwstijl. Het gebouw werd opgetrokken in lichtbruine, schone baksteen en kreeg een flauw hellend zadeldak. Typerend is de betonnen omlijsting van de entree die ook terug te vinden was bij de hoge, uitkragende vensters in de zijgevel. De kosterswoning werd met een tussendeel verbonden met de kerk. Kenmerkend voor de bouwperiode is de vrijstaande klokkenstoel met één luidklok die bestaat uit een open constructie van betonnen staanders en dwarsbalken.

Cornelis Trappenburg

Trappenburg had een architectenbureau in Hilversum en ontwierp eerder de gereformeerde Noorder- en Oosterkerk in Hilversum. Een kerk verwant aan de Pniëlkerk is de voormalige Ontmoetingskerk aan de Minckelerstraat uit 1963. Vóór de Tweede Wereldoorlog bouwde hij villa’s en (woon)winkelhuizen in een zakelijke stijl verwant aan de Amsterdamse School en Dudok.

Kunstwerk

Boven de entree bevindt zich een keramisch mozaïek van Pieter van Velzen (1911-1990) en Jan Oosterman (1876-1963) uit 1961. De kubistische voorstelling betreft Jacob worstelt met de Engel, de scène uit het Oude Testament waar de naam Pniël naar verwijst.

Aanpassingen

In de jaren tachtig werden de vensterpartijen vernieuwd waarbij de kenmerkende roedeverdelingen verloren gingen. Trespaplaten werden over de betonnen lijsten aangebracht. In 1994 werd onder het bordes een fietsenkelder gebouwd. De kerk wordt thans opnieuw aangepast en verduurzaamd, met behoud van oorspronkelijke geveldetails.

De Zaaier, het bronzen beeld aan de voorgevel van de oude AVRO-studio

Wilco Meijer, ooit penningmeester bij de A.V.R.O. schreef het volgende:

De Zaaier… Wat ik van dat beeld weet, heb ik bijna allemaal opgenomen in de collectie Memorabilia van de AVRO (met enig zoeken te vinden op internet). Daar staat: De Zaaier is het bronzen beeld dat sinds 1951 aan de voorgevel van de oude AVRO-studio hangt. Drie meter lang, 1500 kilo zwaar, gemaakt door beeldhouwer Pieter Starreveld, door het bestuur in 1948 aangeboden bij het 25-jarig jubileum van de AVRO. Bij de vaststelling van het onderwerp is gedacht aan de Zuid-Afrikaanse naam voor het woord omroep. In Zuid-Afrika noemt men de omroep: de uitsaai korporasie. Het beeld is dus een aether-zaaier.

Het gedetailleerde antwoord dat Marian en Jaap (zie verderop, red.) geven, geeft veel details die ik niet kan verifiëren, maar ik kan mij best voorstellen dat het allemaal zo is gegaan. De auteur heeft waarschijnlijk bestuursnotulen kunnen inzien. Enkele kleine opmerkingen:

• Er is een relatie tussen het begrip aether-zaaier en de naam van de omroep in Zuid-Afrika, maar dat er enig financieel contact tussen die omroep en de AVRO zou zijn geweest, lijkt mij inderdaad een fabel.

• Het gewicht van 2000 kilo is nogal zwaar. Ik houd het op 1500 kilo. Zo staat het ook in een Radiobode-artikel van 9 december 1951.

 En Marian en Jaap hadden dus nog meer informatie:

Het beeld bevindt zich aan de gevel van het vml. A.V.R.O. gebouw.

Ter gelegenheid van het 25 jarig jubileum ( in 1948 ) besloot het AVRO bestuur in overleg met architect Merkelbach (éen der architecten van het gebouw), beeldhouwer Starreveld aan te trekken voor een beeld aan de gevel van AVRO gebouw.

Starreveld maakte 4 ontwerpen gebaseerd op motieven uit de Griekse mythologie, zijn grote inspiratiebron, o.a. Pegasus(een gevleugeld paard)en een Muze ( een godin met harp). Directeur Willem Vogt kon zich niet vinden in de onderwerpkeuze en stelde voor een zaaier als voorbeeld te gebruiken. Een beeld van een etherzaaier.

Starreveld ontwierp 2 studies, beiden vrouwenfiguren. Merkelbach vond echter, dat de zaaier van het mannelijke geslacht diende te zijn. Daarin kon iedereen zich vinden.

Op 2 december 1951 werd het 3 meter hoge en 2000 kg. wegende beeld aan de gevel bevestigd.

Er gaat echter ook een verhaal rond, dat het beeld een jubileumgeschenk zou zijn van de Suid Afrikaanse Uitsaai Korporasi (S.A.U.K.), de Zuid-Afrikaanse omroep, maar dat is bij de AVRO altijd ontkend. Andere Hilversumse werken van Starreveld zijn:

• Sport en Spel (Binnentuin gymnasium Vaartweg), heeft ook nog gestaan bij het Sportpark en zwembad de Lieberg.
• Artemis,(de Vrouw met de 2 hertjes en sperwer) (Tennispark Ceintuurbaan)
• Jeugd, Vrede, Bescherming, Levenskracht.

De laatste twee zijn geschenken resp. t.g.v. het 25- en 40-jarig jubileum van de NSF.

---

Meer over architect Vixseboxse – Oppepper 10 juli ’22

Na de tweede Boerenoorlog vertrok het gezin, niet geheel vrijwillig terug naar Nederland. Hij ging wonen in de Koningstraat 56, en ontwierp voor zijn gezin het huis aan de J.H.B Koekkoekstraat 34. Daar woonde het gezin maar kort, want in 1907 vestigden ze zich weer in Kaapstad. 

In de Hilversumse  tijd ontwierp J.E.Vixseboxse dit mooie en bijzondere winkelpand. Met duidelijk wat Kaapse kenmerken, volgens de kenners. We herkennen ook wel de Jugendstil in dit ontwerp. De opdrachtgever was J.W. van de Wetering. Deze was winkelier in ijzerwaren en gereedschappen.

De gevel (b)lijkt, wat het gedeelte boven het huidige winkelgedeelte betreft, nog helemaal origineel.  De oorspronkelijke winkelruimte bestond uit twee lagen (onder het erkergedeelte). Ter hoogte van de huidige eerste verdieping was een galerij met vitrines. Daardoor oogt het raamkozijn op de eerste verdieping nu wat vreemd/groot, maar daar was oorspronkelijk geen verdiepingsvloer, zodat het daglicht via die raampartij naar binnen viel, de winkel in.

---

Over de gevelstenen boven Kerkstraat 90 en 92

De gevelstenen nodigden Cok van Schaik uit verder te zoeken naar de betekenis. Met name de middelste afbeelding van de gevelsteen van nr. 92 intrigeerde hem. Let op: het zijn slechts mijmeringen die al surfend op het internet binnenkwamen en waar hij persoonlijke conclusies aan verbond, niet wetenschappelijk of historisch onderbouwd…..  maar dan zien jullie waar zo’n puzzelfoto mensen toe kan brengen….

Wat hij vond: De caduceus (van Hermes / Mercurius) bestaat uit een gladde staf waarrond zich 2 slangen naar boven winden met bovenop 2 vleugels. In dit symbool is het geheim uitgedrukt van de oorspronkelijke geneeskunst. De twee slangen staan symbool voor de mannelijke en de vrouwelijke energie in het menselijk lichaam die samen een dans in balans maken. Als de balans verstoord wordt dan wordt het lichaam ziek. Vandaar ook de balans op de afbeelding? Het was een universeel symbool, gevonden ook in Egypte, Mesopotamië en Indië, waar het altijd vrede, harmonie en evenwicht symboliseerde.

Verder: Veer in inktpot en opengevouwen perkament staat voor onderwijs, wijsheid, literatuur. Dit samen met de drie boeken de aanduiding van de oorspronkelijke boekwinkel?

In dat geval zouden de afbeeldingen op de andere gevelsteen kunnen staan voor de oorspronkelijke kruidenierszaak?

Cok heeft na veel zoeken op internet dus nog niet de exacte betekenis van de symbolen gevonden en hij is reuze benieuwd of iemand die wel weet. Reageren kan op deze pagina.